لیتولوژی در لغت به معنای سنگ شناسی است و شاخه ای از علم زمین شناسی است که به توصف ویژگی ها و نامگذاری و طبقه بندی سنگهای رسوبی، دگرگونی و آذرین میپردازد. تفاوت لیتولوژی با پترولوژی (سنگ شناسی) در این است که در لیتولوژی توصیف ویژگیهای ظاهری و خصوصیات فیزیکی سنگها با هدف طبقه بندی و نامگذاری سنگ ها صورت میگیرد ولی در پترولوژی طبقه بندی سنگها بر اساس ترکیب شیمیایی و ویزگی ها آنها در مقیاس میکرو و با هدف شناخت فرایند و محیط تشکیل آنها انجام میشود.
طبقه بندی سنگ های رسوبی بر اساس نوع هوازدگی تامین کننده اجزای تشکیل دهنده سنگ انجام شده است. اگر تشکیل سنگ عمدتاً از قطعات سنگ (کلاست) که به طور مکانیکی هوازده شده‌اند ساخته شده باشد، سنگها به عنوان سنگهای رسوبی آواری یا تخریبی شناخته میشوند (مانند: شیل، ماسه سنگ، برش، کنگلومرا). در سنگهایی که عمدتاً محصول هوازدگی شیمیایی باشند، طبقه بندی بر اساس ترکیب اجزای سنگ و فرآیندهای دخیل در رسوب مواد از محلول انجام شده است. سنگهای رسوبی شیمیایی از رسوب معدنی مواد معدنی از یک سیال تشکیل می شود و بر اساس کانی های موجود نامگذاری میشوند (مانند آهک که از کربنات تشکیل شده یا دولوستون که از دولومیت ساخته شده است). اگر ارگانیسم ها رسوب عناصر از آب را تسهیل کنند، از اصطلاح سنگ های رسوبی بیوشیمیایی استفاده میکنیم (مانند فسفریت) .
سنگ های آذرین از انجماد مواد مذاب در زیر یا روی سطح زمین تشکیل می شوند. سنگ های آذرین نفوذی یا که در زیر سطح زمین و طی سرد شدن تدریجی متبلور می شوند عبارتند از: دیاباز ، دیوریت ، گابرو ، گرانیت ، پگماتیت و پریدوتیت و حدواسط های آنها. سنگ های آذرین بیرونی یا روی سطح فوران می کنند و به سرعت سرد شده و کریستال های کوچکی یا شیشه بی شکل را تشکیل می دهند. این سنگها عبارتند از: آندزیت ، بازالت ، داسیت ، ابسیدین ، پوکه ، ریولیت ، اسکوریا و توف.
